davam.az - BÜTÖV AZƏRBAYCAN ADINA! > Güney Azərbaycan xəbərləri, Qərbi Azərbaycan-İrəvan > Qərbi Azərbaycan - indiki Hayastanda Türk soyqırımı... V HİSSƏ
Qərbi Azərbaycan - indiki Hayastanda Türk soyqırımı... V HİSSƏ |
|
Oğuz yurdunda quraşdırılmış for-post keçid zona - “ölkə” - Ermənistan Yalnız müqəddəs Qriqorinin dini təlimində insan öldürmək, qan tökmək caiz deyildi Bu uzun məqalə Azərbaycan və Türk Dünyası xalqlarının tarixilik şüuruna, milli yaddaşına zaman-zaman etnogenetik və etnotipik qan vurmaq üçün yazılmışdır. Yəqin tarixdə tarixini unudan, assimiləyə rahatlıqla məruz qalan, ən unutqan xalq türksoylu xalqlardır. O cümlədən biz Azərbaycanlılar... Hay tayfası Suriyada artıq yeni yaranmış xristian dini ilə rastlaşdı. Çox tezliklə anladılar ki, bu dinə sığınmaqla ciddi iqtisadi manevrlər etmək olar, digər cəhətdən dinə tapınmaqla əldə etdikləri var-dövlətin müdafiəsini sığortalaya bilərlər. Dindən sui-istifadə etmək üçün dini təlimləri öyrəndilər, seçdilər, bütün dini təlimlərdə insan öldürmək qətiyyətlə pislənir və yasaq edilirdi. Allahın bəndəsini öldürmək olmazdı, Allah qarşısında böyük günah qazanılırdı. Ancaq Haylar axtardığını tapdılar. Yalnız müqəddəs Qriqorinin dini təlimində insan öldürmək, qan tökmək caiz deyildi. Məsələ burasındadır ki, İsanın 12 xavarisindən biri olan müqəddəs Qriqori Nisski özünün yazdığı Əhdində-dini təlimində kilsə hakimiyyətini möhkəmlətmək uğrunda qan tökməyi günah saymırdı. Kilsə hakimiyyətini möhkəmlətmək uğrunda torpaq işğalını caiz saymır, qəbul edirdi. Çünkü o özü apolagetik şərhçi idi. Dolayısıyla, müqəddəs Qriqori təlimi gizli şəkildə feodal-kilsə idarəçiliyini, feodal hökmranlığını müdafiə edir, apolaget təliminə üstünlük verirdi. Başqa sözlə, “Kilsə ehkamları eyni zamanda siyasi aksiomlar oldu...” (F.Engels). Sonralar - yəni Haylar xristian dininin Qriqori təlimini qəbul etdikdən (m.s. 301-ci il) təxminən 150 il sonra müqəddəs Qriqorinin məhz insan ölümünə və torpaq işğalına haqq qazandırdığına görə dini təlimin dini cəmiyyətlərdə tədris olunması yasaq edildi. 451-ci ildə İsus Xristosun ikili - ilahi və bəşəri təbiəti haqqında Xalkidon kilsə məclisinin qərarını Haylar qəbul etmədi. Haylar Hay-Qriqoryan kilsəsini müstəqil elan etdilər. Xristian məclisi müqəddəslər siyahısında yalnız Qriqorinin adını saxlamaq şərti ilə Qriqorinin Əhd Təlimini teoloji ədəbiyyatdan çıxartdılar. Bu təzyiqlərə baxmayaraq, Haylar 301-ci ildə qəbul etdikləri Qriqori Təlimindən əl çəkmədilər, çünkü bir tərəfdən hayların oğurluq, söyğunçuluq, işğalçılıq, nəfsgirlik, yalan, məkr və hiyləgərlik üzərində qurulan həyat və məişət fəaliyyəti bu təlimin ehkamlarına tam uyğun gəlirdi. Başqa sözlə, onlar törətdikləri bütün cinayətləri din adına yazır, kilsə üçün etmək bəhanəsilə özlərinə haqq qazandırırdılar. Digər tərəfdən Haylar Bizans yönətiminə vergi ödəməkdən imtina edirdi, çünkü Bizansa tabe olan ümumdünya kilsə təşkilatı ilə birləşmədilər. Beləcə Qriqorinin ehkamlarından Haylar ikiəlli deyil, üç, bəlkədə dördəlli yapışdılar. Beləliklə, bu səbəbdən Hayların kilsəsi dünya Hay - qriqoryan kilsəsi (sonralar “dünya erməni-qriqoryan kilsəsi ”) adlandı. Bu kilsənin adında xristian adının olmaması isə onlara hər zaman bir növ dini muxtariyyat hüququ verir. Yəni bu hayların kilsəsi, nə provaslavlara, nə katoliklərə, nə protestantlara... heç bir xristian məzhəbinə, sektasına və təşkilatına tabe deyil. Onların Qriqoryan dini əslində din olmaqdan daha çox mahiyyətcə fanatizm siyasətini ehtiva edən dini sekta xarakteri daşıyır. 301-ci ildən başlayaraq haylar bu dini təlimin şəmsiyyəsi altında gizli-açıq yaşayır, inkişaf edir, çiçəklənir və gördüyümüz kimi yox yerdən tarixi Türk torpaqlarında özlərinə torpaq qamarlayıb respublika qura bilmişdirlər. Belə ki, hayların din tarixi yox, məkrli metodlarının tətbiq - təcrübə tarixi 1700 ili aşmaqdadır. Dini qəbul etdikləri vaxtdan bu günə qədər din pərdəsi altında mürtəce tayfa fanatizmi siyasəti uyqulamışlar. Kilsə ideologiyası hər zaman siyasi idarəetmə istiqamətlərinə müncər edilmiş halda fəaliyyət göstərir. Dünyada ən etibarsız (Adam Metz, “İslam intibahı”), xain, yalançi tayfa olduqlarına görə çox yerdən qovulmuşlar, çox vilayətlərdə yaşamışlar. Ancaq Qərbi Azərbaycan ərazisinə - indiki, Naxçıvan, Van, İğdır, Ərzirum, Qars, Axılkələk və s. gəlib girdikdən sonra uzun müddət buralarda sürü, icma halında yaşasalar belə nəhayət VI-VII əsrlərdə Səudiyyə Ərəbistanında dünyaya gələn İslam dini yayılmağa başladı və həmişə olduğu kimi özündən güclülərin alətinə çevrilməyi məmnuniyyətlə qəbul edən bu Haylar Qərbi Azərbaycana səhabilərin gətirdiyi yeni dinin yayılmağında ərəblərə yardım etdilər. İslam dininin yayılmasında ərəblərə kömək etdiklərinə görə mükafat olaraq onlar öz qriqoryan xristian dini sektalarında qala bildilər və ərəblər daha böyük səxavət göstərib 704-ildə muxtar ortodoks yönümlü avtokefal Alban kilsəsini Hay kilsəsinə tabe etdilər. Əli KƏrimbəyli Geri dön |