davam.az - BÜTÖV AZƏRBAYCAN ADINA! > Türk dünyası-Turan > Tatar Milli Herekatı Ana Dili Müdafie Cemiyyeti Projesi
Tatar Milli Herekatı Ana Dili Müdafie Cemiyyeti Projesi |
|
Sovyet Yenidenqurma dövründe Tatar Milli Herekatı yeniden canlandı. 80-ci illerin sonu, 90-cı illerin başında hem Tataristanda, hem de bütün Tatar bölgelerinde Tatar Milli Herekatı sonucunda böyük deyişiklikler baş verdi. 1990-cı ilde Tataristan müsteqilliyini elan etdi, 1992-ci ilde ümumxalq müsteqillik referendumu başarıyla keçirildi ve Tataristan Anayasası qebul edildi. En önemlisi Tatarların Ruslaşması süreci yavaşladı ve öz köklerine, medeniyetlerine qayıtmağa başladılar.
Zaman keçdikden sonra deye bilerik ki, Tataristanda iqtidardakı sömürge (müstemleke) yönetimi Milli Herekatın qazanmış olduğu başarıları minimuma endirdi. Milli Herkatdakı bezi liderler de bilerek veya bilmeyerek buna alet olurdular. Onlar bilmirdiler ki, Tatar esilli memurların milli özünüderk şüuru yoxdur ve ancaq ticari şüuru vardır. Başqa sözle, onlar yalnızca vezifelerini qorumağı ve zenginleşmeyi düşünürler. Artıq 90-cı illerde bu idareçiler Tatar xalqının milli maraqları üzerinde oyun oynamağa başladılar. İki resmi dövlet dilinin qebul edilmesinden sonra anlaşıldı ki, onsuz da dominant (basqın) olan Rus dili dövletin esas dili omağa davam edecekdi. Tatar diline resmi dil statusunun verilmesi ana diline olan talebatın mexanizmlerinin yaranmasına zemin yaratmadı. Yani çörek pulu qazanmaq üçün ana diline ehtiyac yaranmamışdı. Keçen zaman içinde Tatar dili dövlet dili seviyesine gele bilmedi, daha da üzücü olan qabaqkı mövqeyinden de sıxışdırılıb çıxarılmağa davam edir. Tatar idareçiler Referendumun sonuclarını (neticelerini) Birleşmiş Milletler Teşkilatına vermediler. Avtoritar rejim altında yaşayan bizler ne etmeliyik? Dünyada ebedi bir şey yoxdur. Günümüzün en böyük imperiyası olan Rusiya “Federasiyası” da dağılacaq. Ancaq bu zaman içinde bizim xalqımız yox ola biler. Elbette ki, olayları öz axarına buraxdığımız zaman bu tehlüke qaçınılmazdır. Bizim amacımız (meqsedimiz) ana dilimizi ve medeniyetimizi qorumaqdır. Uluslar arası yasalar (beynelxalq qanunlar) milli azadlıq herkatını silahlı yolla aparmağa izin vermekdedir, amma biz Kırım tatarları ve Baltik cumhuriyetleri kimi barışcıl yollara baş veurmağa üstünlük veririk. Baltik xalqları hetta en güclü totalitar rejim zamanında bele öz ana dillerine sarılaraq ruslaşdırmaya qarşı başarıyla mübarize etdiler. Onlar öz yerlerinde Rus dilini çox yaxşı bildikleri halda inadla bu dilde danışmağı redd edirdiler. Ağır basqılar sonucunda Baltik xalqları (Latviya, Estoniya)öz yerlerinde ehalinin yarısından az idi. Elbette ki bizimle onlar arasında ferqler var, ancaq ruh düşkünlüğyüne yol verilmemelidir. Rus sömürgeçiliyine (müstemleke) qarşı biz ana dilimize ve birliyimize sarılmalıyıq. Mübarizemizin başarılı olması üçün biz planlı ve örgütlü (teşkilatlı) olmalıyıq. Örgütlü ve sıx birlik içinde olmaq bütün engelleri aradan qaldırar! İçerik (mezmun) 1. Gerçek tatarın belirlenmesi. 2. Gerçek tatarın görev (vezife) ve hüquqları 3. Satqın tatar kimdir? 4. Satqın tatara münasibet 5. Ruslara münasibet 6. Gerçek tatarlar arasında qarşılıqlı münasibetler 7. Öz özüne teşkilatlanmanın yolları 1. Belirlenme İlkönce gerçek tatarın belirlenmesi gereklidir. Hetta kiçik uşaq bele özününkü ile özgeni ayırır. Belece de her xalq belirlenmelidir. Eger bir uşağın, ya da bir xalqın belirlemesi zeif ise, demek onun özünüderk şüuru yoxdur. Tesevvür edin ki, uşaq her kesi ana-atası bilir ve ya xalq hamını özününkü sayaraq özünü başqa xalqlardan ayıra bilmir. Teesüf ki, bizim xalqdan çoxları tatar xalqının maraqları ile rus (imperiya) maraqları arasındakı ferqi anlamır. İslam meselesine gelince, çağdaş (müasir) din adamları guya islamı yaymaq üçün rus dilinden resmi işlek dil kimi istifade edirler. Derinden düşünsek bunun tehlükesini anlar, İslam perdesi altında ruslaşdırmadan ibaret olduğunu görerik. Rus olmayan rus dlili müselmanlar iki nesil sonra özlerini rus müselmanları olaraq görecekler. Bu qaçınılmazdır! Bax o zaman rus dövleti ve rus toplumu (cemiyet) bu “rus müselmanlarının” taleyini çox qısa zamanda hell edecek, çünki rus dövletinin ve toplumunun temeli pravoslavlıqdır. Rus toplumundakı iç hesablaşmalara başqa xalqlar ve uluslararası qurumlar qarışa bilmez. Tatar toprağında İslam ancaq tatar dilinde güclü ola biler! Biz milli özünüderk üçün islamdan da yararlana bilerik. Bele ki, İslamda müselmanın 5 temel şerti vardır. İslamın 5 temel şerti Bir olan Allaha inam Namaz Oruc Zekat Hecc Gerçek Tatarın belirlenmesinin 5 temel şerti 1.Tatar dövletinin yeniden qurulacağına derin inanc ve eski Türk-Tatar dövletlerinin tarixi bilinci 2.Her gün ana dilde düşünüb danışmağa çalışmaq. Bezi sebeblerden öz dilini bilmeyenler ana dilini öyrenmeye çalışır. 3.Dil orucu. İlde 1 ay Rus dilinde danışmağa yasaq qoymaq. Ana dili dövlet dili olmadığı zaman dil orucu qismen de olsa ana dile ehtiyacı artıracaqdır. 4. Her ay aylıq gelirin 40/1 Tatar dövletinin yeniden qurulması uğrunda mübarize aparan milli teşkilata verilsin. Bu edaletli bir iş olacaq, çünki bu teşkilatlar rus dövletinden pul almırlar. 5.Her hansı bir milli dövleti ( yaxşı olardı ki, rus idaresinde olmamış olsun) gedib görmek. Bu insanın dünyagörüşünü zenginleşdirib qarşılaşdırmada faydalı ola biler. Biz bu şertleri qebul eden insanlarla çalışmalıyıq. 2. Gerçek tatarın görev (vezife) ve hüquqları Tatar öz yerinde tanımadığı bir adama önce tatarca müraciet etmelidir. Örneyin dükan-bazarda tatarca bilenlerden mal almaq. Öz qardaşımız olan tatarları ana dilde danışmadan nece tanıya bilerik?! Milli geyimde olan insanları, örneyin yaşlıları salamlamaq. Onlar özlerini şeher mühitinde yalnız hiss etmesinler. Rusların yanında rusca danışmaq kimi köle alışqanlığını atmaq. Rus olmayan ve öz dilinde danışanlara ehtiram göstermek. Tatar diline sayğı gösteren tatarlar ve tatar olmayanlar arasından dost seçmek. Örneyin qafgazlılar ancaq öz yerlileri ile dostluq edirler. Bir örnek verek. 90-cı illerde Tataristan’ın Çallı şeherindeki yataqxanaları gezdiyimiz vaxt bir otaqda qalan abxazla gürcünü gördüyümüzde çaşqınlığımızı bildirmişdik. Milli herkatdan olan temsilçimizin çaşqınlığına onlar bele cavab verdiler :” Biz Gürcüstanda savaşsaq da burada bir birimiz üçün başımızı vererik. Evimize qayıtdığımızda ise başqa cür hesablaşacayıq.” Bu esil qafqazlı dostluğu bize bir örnek ola biler. Biz tatarlar anlamalıyıq ki, tatar xalqının geleceyi üçün mübarize aparanlara yardım etmeliyik. Biz öz toprağımızda ana dilimizde danışmasaq başqaları bize sayğı göstermez. BMT-nin ve Yuneskonun xalqların hüquqları haqqında uluslar arası yasalar vardır. Bunlardan başlıcası insan haqları ve ulus haqlarıdır. 1960-cı ilde BMT sömürge altındakı xalqlara ve ölkelere bağımsızlıq haqqını tanımışdır. 8. Satqın tatar kimdir? Tatar dövletinin yeniden qurulmasına bilincli (şüurlu) olaraq qarşı çıxandır. Tatar dili ve medeniyetinden bilincli olaraq üz dönderen, uşaqlarına ancaq rusca öyreden insanlardır. Başqa milletlerden olan insanlala aile quran, uşaqlarını xaç suyuna salan, onlara rus adları verenlerdir.Bu insanlar öz geleceklerini tatar xalqına bağlamırlar. Ayrıca qeyd etmeliyik ki, xıristiyan (kraşen) tatarların adları ve dini uzaq keçmişden gelir ve tatarların tarixi faciesinin bir parçasıdır. Eger kraşen tatarları tatar dili ve medeniyeti içinde qalmağa davam edirse ve gelecek tatar dövletinin qurulmasına qarşı deyilse, heç kesin onları satqın adlandırma haqqı yoxdur. Eger kraşen tatar, tatar dövletinin qurulması üçün mübarize edirse o gerçek tatardır! Her xalq etnik qruplardan ibaretdir. Bu qrupları milletden ayırmaq isteyenlere layiqli cavab verilmelidir. İmperiyanın bize etnik olaraq yaxın olan başqurdları tatarlara qarşı qoyması, bunun sonucunda onların gelecek tatar dövletine qarşı çıxmaları bize yeter. 4. Satqın tatara münasibet Bele insanlarla temasdan uzaq durmaq lazımdır. Tatar dili ve medeniyyetinin önemini bunlara başa salmağın heç bir faydası yox, hetta zereri vardır. Onlar ancaq gücden anlayırlar ( reisin gücü, pul, fiziki güc) Normal xalqlar her zaman atalarının ruhuna, övladı olduğu xalqa satqınlıq edenlerden nifret edirler. İt har zaman qurddan qorxur, ancaq sahibi yanında olduğunda qurda hürüb ona saldırar. Sahibsiz it heç nedir, iti olmayan sahib de gücsüzdür. Demek ki, biz onları ayırmağın yollarını tapmalıyıq. Bu gün tatarlar 3 qrupa ayrılır : gerçek tatarlar, laqeyd (gününü yaşayan) tatarlar ve satqın (tullantı) tatarlar. 5. Ruslara münasibet Tatar xalqının Ruslarla bir neçe yüzillik yaşama tecrübesi var. Bizim atalarımız Ruslardan ayrı yaşamağa, onlarla aile qurmamağa ve öz icması içinde yaşamağa çalışırdılar. Tartlar kiçik yaşlarından bu ata sözlerini öyrenirdiler : “Merhemetsiz yavuz Urus”, “Suya dayanma, Urusa inanma”. Bu daha çox sömürge yöneticileri üçün söylenmişdir, çünki keçmişde onların hamısı Ruslar idi. Zaman keçdi, indi sömürge yönetimindekilerin çoxu tatar kökenlidir. Bu sömürgeçilerin ince siyasetidir. Sade xalq onları tatar bilir, halbuki onlar çoxdan tatar deyiler, satqın (tullantı) tatarlara aiddirler. Ruslardan incimemek lazımdır, çünki onlar dedelerinin işini davam etdirirler ve rus imperiya dövletinin aleti olmuşlar. Eger yırtıcı qurbanını yemese ac qalar. Ancaq bütün xalqlar qurban rolunu qebul etmirler, bezileri buna qarşı müqavimer gösterirler. Baltik ve Qafqaz xalqlarını örnek göstere bilerik, onlar Ruslaşmağa qarşı çıxır ve menezi basqılara boyun eymirdiler. Onların nadir örneyi başqa xalqlara örnek ola biler. Rus dövletine rus olmayan xalqlar lazım deyil, onların torpaqları ve zenginleri lazımdır. Bir şeyi unutmamalıyıq : Ruslar ancaq gücden anlayırlar. Onların tarixinde heç vaxt humanist ve insancıl olanlara merhemet olmamışdır. 6. Gerçek tatarlar arasında qarşılıqlı münasibetler Qebul etmeliyik ki, beş yüzillik kölelik sürecinde xalqımız ruhi xesteye çevrilmişdir. Ancaq bu qlıcı deyildir, sağaldıla biler. Baltik ve Qafqaz xalqları bu beş yüzillik esareti yaşasalardı neye çevrilecekleri veya var ola bilecekleri şübhelidir. Son onillerde Tatarlar arasındakı münasibetler rusca aparılır. Bu rus psixotipine uyğundur, ancaq biz Tatarlara zere verir ve bizi bir birimizden uzaqlaşdırır. Gerçek Tatar münasibetleri üçün Tatar aydınları örnek ola bilmirler, çünki onlar rus eyitimi ve terbiyesi altında böyümüşler. Bu boşluğu gerçek Tatarlar doldurmalıdırlar. Gerçek Tatarlar bir birine ehtiram göstermeli, bir birini desteklemeli, dava, söyüşlerden uzaq olmalıdırlar. Tenqid edilen şexsin heysiyyeti (şerefi) zedelenmemelidir. 7. Öz özüne teşkilatlanmanın yolları Sömürge dövlet her zaman namuslu ve öz xalqına bağlı insanları ayırıb mehv etmişdir. Ancaq bundan sonra satqınlar (tullantılar) yuxarı çıxa bilmişler. Biz gerçek Tatarlar her zaman öz özüne teşkilatlanmanın yollarını axtarıb tapmalıyıq. Bütün teşkilatlar ilkin özekleri (çeyirdek) ile gülcü olurlar. Örneyin, Sovet Kommunist Partiyasının ilkin özekleri doğru düzgün çalışmamağa başladığı andan iqtidar dağılmağa üz tutdu. Başqa bir örnek olaraq aileni göstere bilerik, aile milletin temel yapısıdır, aile gülcü olsa, millet gülcü olur. Bizim özeyimiz en az üç neferden ibaret olmalıdır. Özek öz başqanını seçir, pulun toplama ve xercleme işini teşkil edir, gerçek tatarın belirlenmesi prinsiplerini xalqın, özellikle genclerin arasında yayar ve yeni özekler qurar. Özek, rayon (ilçe) teşkilatına tabedir, bezi durumlarda (üst düzeyde satqınlar olduğu zaman) bağımsız (müsteqil) hereket ede biler. Sen yanmasan,men yanmasam, Biz yanmasaq, nece çıxar qaranlıqlar aydınlığa Nazim Hikmet Tatar Milli Herekatı Çallı, Tataristan Geri dön |