davam.az - BÜTÖV AZƏRBAYCAN ADINA! > Türk dünyası-Turan > Anidor: Qazaqsha fılmge suranys kóp, al kontent úshin ony bıznes retinde kórsetý kerek
Anidor: Qazaqsha fılmge suranys kóp, al kontent úshin ony bıznes retinde kórsetý kerek |
|
Kınoteatrda fılmderdi qazaq tilinde kórsetý máselesi qoǵamda qyzý talqylanyp keledi. Pavlodarlyq balalar teatry respýblıkalyq baıqaýda bas júlde jeńip aldy Qazaqstandyq bı stýdııasy Máskeýde ótken festıvalde jeńimpaz atandy Áset Isekeshev «El Umiti» bastamasynyń Qamqorshylar keńesiniń quramy týraly aıtty Abaıǵa 175 jyl: Semeıde mereıtoıǵa daıyndyq barysy pysyqtaldy Bir tarap «muny zań júzinde qatań talap etý kerek» degendi alǵa tartady. Endi biri «suranysqa saı qyzmet etemiz» deıdi. Áıtse de qoǵamdaǵy talqylaýdan tys qalyp, sózden iske kóshkender de joq emes. Sondaı entýzıast jastardyń bir toby sheteldik fılmderdi qazaqsha dybystap, onlaın kınoteatr qurýdy bastap ketti. Osy oraıda QazAqparat tilshisi aýdarmanyń qyzyǵy men qıyndyǵy týraly Anidor.kz qazaqsha onlaın kınoteatrynyń jetekshisi Dáýlet Dúkenbaımen suhbattasqan edi. Men Túrkistan qalasynyń týmasymyn. Jasym 23-te. 2014 jyly QazUÝ-dyń «Aqparattyq júıeler» mamandyǵyna oqýǵa tústim. Qazir osy bilimimdi jalǵastyryp, magıstratýrada oqyp júrmin. Stýdent kezimde startap-jobalarmen jıi aınalystym. Men úshin ár jobanyń maqsaty tek qarajat tabý ǵana emes, qoǵamǵa, qorshaǵan ortaǵa paıdasy tııýi kerek bolatyn. Bir kúni áleýmettik jeliden qazaqsha dybystalǵan japondyq anımatsııalyq serıaldy baıqadym. Eriktilerden quralǵan «Teń İz Group» komandasy áıgili «Narýto» anıme-serıalyn dybystap júr eken. Ózim anıme kórip óskendikten, qazaqsha anımege tań qaldym. Tańǵalyp qana qoıǵan joqpyn keremet qýandym. Bul maǵan erekshe áser syılady. Sebebi, japondyq týyndylar balany oılanýǵa, shabyttandyrýǵa, eńbektenýge, qıyndyqtarǵa moıymaýǵa úıretedi. Alaıda olardyń jumysy óte baıaý júrdi. Aptasyna, keıde 2 aptada bir ǵana serıaldy aýdaryp, dybystaıtyn boldy. Bulaı bolmaýy kerek, biz de qur otyrmaıyq dep startaper dostaryma jańa bastama usyndym. Osylaısha kúndelikti keshki bos ýaqytymyzdy paıdalanyp, ózimiz de anıme serıaldardy dybystaýǵa kiristik. Habarlandyrýlar ilip, mátin oqıtyn ul-qyzdardy shaqyrdyq. Qazaq tiliniń damýyna úles qossam degen jastar Qazaqstannyń túpkir-túpkirinen jaýap jazdy. Árıne, fılmderdiń basym kópshiligin orys tilinen aýdardyq, óıtkeni basqa shet tilin biletin eriktilerimiz az boldy. Olardy da kóp júktemeýge tyrystyq. Bir serıalda 25 bólim bolsa, bárin bir adamǵa artyp qoıa almaımyz. Eń kemi 4 adam kezektesip aýdarýy múmkin, sosyn bir redaktor jalpylama tekserip shyǵady. Aýdarma bitken soń, áýesqoı dybystaýshylardyń jumysy bastalady, ony dybys rejısseri qadaǵalap otyrady. 25 mınýttyq bir serııany dybystaýǵa shamamen 6 saǵat ketedi. Daıyn jazbany dybys rejııseri dybys óńdeýshige beredi. Óńdeýshi daýys yrǵaǵyn, kem tustaryn retke keltirip, renderge salamyz. Sońynda daıyn fılmdi jelige júktep, kórermenge usynamyz. Syrttan qaraǵanda ońaı bop kórinetin bir 25 mınýttyq serııaǵa shamamen 6-7 adam ter tógedi. Keıinirek dybystaǵan materıaldardy kórermenderge usynatyn platforma qajet boldy. Sóıtip ózimizdiń Anidor.kz alǵashqy qazaqsha kınosaıtymyzdy jasadyq. «Ani» - japonnyń anımesinen, «Dor» - káristiń dorama sózinen alynǵan edi. Sebebi jastardyń kópshiligi dorama janryndaǵy serıaldardy súıip tamashalaıdy. Osy eki janrdaǵy serıaldardy qazaqshaǵa aýdarýdan bastaǵanbyz. Biraq bul saıtta tek biz dybystaǵan jumystar emes, jalpy qazaq tilinde dybystalǵan barlyq fılmderdi jınaqtaýdy oıladyq. Onyń ústine buǵan deıin qazaqtildi fılmderdi bir ortaǵa jınaǵan ınternet-resýrs bolmaǵan. Jańa aýdarmalardy kóptep shyǵarý úshin, jalǵa keńse alyp, óz stýdııamyzdy jabdyqtap, dybystaýdy myqtap qolǵa aldyq. Ózimizdiń negizgi kásibimiz arqyly, ıaǵnı IT-tapsyrystardy oryndap jáne saıttyń jarnamasynan túsken qarajatpen shyǵyndarymyzdy ótep júrdik. Dybystaǵan eń alǵashqy fılmderimizdiń biri «Órmekshi adam: Álemder arqyly» áli esimizde. Kınoteatry joq aýyl balalary, oryssha jaqsy túsinbeıtin jas mektep oqýshylary alǵys aıtyp, pikir bildirgende bizden baqytty jan bolmaǵan shyǵar. Avtorlyq quqyq máselesine kelsek, ol jaǵynan ázirge qıyndyqtar týyndamady. Sebebi, biz fılmderdi túrli vıdeohostıngter men áleýmettik jelilerden alyp otyramyz jáne avtorlyq quqyqqa tikeleı ózderi jaýap beredi. Keı qazaqtildi fılmderdi ǵalamtorǵa resmı túrde salyp qoıady. Biz solardyń siltemesin alyp, óz saıtymyzǵa qoıamyz. Eger bizge qandaı da bir fılm boıynsha avtorlyq quqyqtyń buzylǵany týraly habarlama kelse, birden sol fılmdi alyp tastaımyz. Sebebi ózgeniń eńbegin baǵalaımyz. Qazir stýdııa jumysyn ýaqytsha toqtattyq, quraldarymyz ázirge qoımada tur. Birinshiden, keńseni ustaýǵa qarajat bolmady. Ekinshiden stýdentter (áýesqoı redaktorlar, áýesqoı dybys óńdeýshiler) oqýyna kirisip, aýdarmaǵa ýaqyt tappady. Árıne, jobamyz jalǵasady. Negizi jazǵa qaraı kanıkýlda ónimdirek jumys isteımiz. Kórermenderimizdiń dybystap berińizder degen tapsyrystary da jınalyp qaldy. Shamamen bıylǵy naýryz aıynda aýdarmany qaıtadan qolǵa alamyz. Jalpy, qazaq tilindegi fılmderge suranys bar. Tipti kóp desek te bolady. Qazirdiń ózinde saıtymyzǵa kúnine 1500-ge jýyq adam kiredi. Áýesqoı bolsa da, tanymal fılmderdiń qazaqshaǵa aýdarylǵanynan kóp adam beıhabar. Endi osy suhbattan keıin biraz adam biledi dep úmittenemin. Qazir biz damýdyń modelin izdep júrmiz. Mysaly reseılikter sheteldik fılmdi orys tiline dybystap, saıtqa salsa, ony búkil TMD aýmaǵy kóredi. Eń kemi 5 mıllıon kórermen tabylady. Jarnama arqyly tabys tabady, stýdııa jaldap, komanda jınap, jalaqy tólep, aýqymdy jumystarmen aınalysa alady. Qazaqsha ondaı naryq áli joq. Jarnamaǵa kóp qoldanýshylar narazylyq bildiredi, jarnamasyz qarajat túspeıtinin, saıtymyzdyń jumysy júrmeıtinin túsinse eken deımiz. Áleýmettik jelide aqyly toptar jasap kórdik, anıme serıaldary paraqshasyna jazylym 200 teńge boldy. Qyzyqqan adamdar boldy, ári ketse 100 adam ǵana qosylǵan shyǵar. Sol úshin qolaıly model izdep júrmiz. Qazaqsha kontentti kóbeıtý úshin jastarǵa ony bıznes retinde kórsetý kerek.
DAVAM.AZ “Nur-Sultan Bürosu” (Qazaxstan) Geri dön |