Irak, 20 yıl içinde 5 trilyon dolarlık gelir ile dünyanın ikinci büyük petrol devi olacak. IŞİD ise hilafet adına dış desteklerle petrol gelirine oynuyor

Ira­k’­ta iş­gal et­ti­ği yer­ler­de gün­lük 8 mil­yon do­la­rı bu­lan pet­rol re­zer­vi­nin üze­ri­ne otu­ran IŞİD (Irak Şam İs­lam Dev­le­ti), böl­ge­de­ki ener­ji oyu­nu­nu de­ğiş­tir­di. AB­D’­nin Ira­k’­a gi­ri­şi son­ra­sın­da Su­ri­ye­’de El Kai­de bağ­lan­tı­lı ola­rak or­ta­ya çı­kan ör­güt, Ira­k’­a gi­re­rek, son bir yıl için­de pet­rol alan­la­rı­nı iş­gal edi­yor. Ör­güt ‘hi­la­fe­t’ slo­ga­nı ile ha­re­ket et­se de as­lın­da tah­mi­ni de­ğe­ri 5 tril­yon do­la­ra ula­şan Ira­k’­ta­ki pet­rol böl­ge­le­ri ana he­def.

Ya­rı­nın ener­ji de­vi
Dün­ya­nın ön­de ge­len ör­güt­le­rin­den Ulus­la­ra­ra­sı Ener­ji Ajan­sı­’nın (IE­A) 2012’de ya­yın­la­dı­ğı ‘Dün­ya Ener­ji Gö­rü­nü­mü­’ ra­po­ru­na gö­re, kü­re­sel ener­ji ta­le­bi 2035 yı­lı­na ka­dar en az üç­te bir ora­nın­da ar­tış gös­te­re­cek. 20 yıl için­de pet­rol üre­ti­min­de ön­gö­rü­len 5 mil­yon va­ril/gün­lük ar­tı­şın yüz­de 45’i­ni ise Irak ger­çek­leş­ti­re­cek. Bu ra­kam­lar­la Irak 2030’lu yıl­lar­da Rus­ya­’yı ge­çe­rek en bü­yük ikin­ci pet­rol ih­ra­cat­çı­sı ha­li­ne ge­le­cek. IE­A ra­por­la­rı­na gö­re böl­ge­de­ki pet­rol pas­ta­sı 5 tril­yon do­lar gi­bi du­dak uçuk­la­tan bir bü­yük­lü­ğe sa­hip. Irak 2035’e ka­dar yıl­lık 200 mil­yar do­lar­lık pet­rol ih­ra­ca­tı ile bu ra­ka­ma ula­şa­cak.

Fran­sa ki­lit ül­ke
Ra­po­run ya­yın­lan­ma­sı­nın ar­dın­dan, ara­dan ge­çen 2 yıl için­de, Ira­k’­ın özel­lik­le ku­ze­yin­de­ki Kürt Böl­ge­si­’n­de yer alan pet­rol kay­nak­la­rı, ulus­la­ra­ra­sı pet­rol şir­ket­le­ri ta­ra­fın­dan hız­lı bir pay­la­şım sü­re­ci­ne gir­di.
Bu­nun ar­dın­dan IŞİ­D’­in de dev­re­ye gir­me­si ile bir­lik­te dün­ya­nın pet­rol kay­nak­la­rı kan­lı bir sa­vaş için­de. Uzun yıl­lar Ener­ji Ba­kan­lı­ğı bün­ye­sin­de müs­te­şar­lık gö­re­vi ile çe­şit­li ener­ji şir­ket­le­ri­nin yö­ne­ti­mi­ni üst­le­nen ve şu an Dış Eko­no­mik İliş­ki­ler Ku­ru­lu­’nun yö­ne­ti­min­de yer alan Ener­ji Uz­ma­nı Tuğ­rul Er­kin, “Bas­ra­’da çok uzun sü­re iş­ler yap­tık. Böl­ge­de Fran­sız­la­r’­dan iha­le alı­na­maz­dı. Al­sa­nız bi­le Fran­sız şir­ket­le­ri­ne ha­raç ver­mek zo­run­day­dı­nı­z” ifa­de­le­ri ile böl­ge­de To­tal ile fa­ali­yet gös­te­ren Fran­sa­’nın öne­mi­ne işa­ret edi­yor. 2003’te­ki AB­D’­nin Ira­k’­ı iş­ga­li ön­ce­sin­de yi­ne bu şir­ke­tin adı Irak pet­rol sa­ha­la­rı­nın giz­li pay­la­şım an­laş­ma­sın­da geç­miş­ti. Böl­ge­de AB­D’­li Chev­ron ve Ex­xon­Mo­bil ol­duk­ça et­kin. Çin­li CNPC, İn­gi­liz BP, Rus Lu­ko­il ve Ka­na­da­lı Oryx de pas­ta­dan pay alan di­ğer ulus­la­ra­ra­sı pet­rol dev­le­ri.

Terör örgütü IŞİD İran destekli mi?
Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) yayınladığı Petrol Piyasası Raporu’na göre, IŞİD, Irak’ta toplamda günlük 80 bin varil üretim potansiyeline sahip 7 petrol sahasını elinde bulunduruyor.
Günlük 80 bin varillik petrolün bugünkü piyasa değeri, varil başına 103 dolardan hesaplandığında 8,24 milyon doları buluyor.
Suriye’de de Dayru’z Zor gibi önemli petrol bölgelerini elinde bulunduran IŞİD ile ilgili en çok merak edilen konu, örgütün kimler tarafından finanse edildiği. Örgütün özelikle Sünni bölgelerdeki katliamlarına dikkat çeken Tuğrul Erkin IŞİD’in İran tarafından desteklendiğini iddia ederek, “Fransızların derin ilişkileri vardır. Savaş sonrası ve öncesi döneminde mutlaka senaryolarda yer alacaktır” dedi

ABD ihracatçı Çin ithalatçı oldu
Enerji alanında son 2 yıldır uluslararası dengeler de yeni bir paylaşım modeline işaret ediyor. Tuğrul Erkin, özellikle ABD’nin kaya gazı ile birlikte bu yıldan itibaren önemli bir ihracatçı konumuna geldiğini belirtti.
Erkin, sadece ABD’nin kaya gazı üretiminin Katar Kuveyt BAE ve Irak’ın toplam gaz üretimine eşit olduğuna dikkat çekerken, haritadaki değişikliği şöyle yorumluyor: “Şimdi kağıtların yeleri değişiyor. ABD Avrupa’ya ihracat yapar hale geldi. Yeni pazar artık Hindistan ve Çin. Rusya Çin’e 30 yıl boyunda 400 milyar dolarlık gaz satacak. Kanada’da Japonya ve Çin’e petrol satmaya başlıyor. Rusya için de sorun yine ABD’nin AB’ye satmaya başladığı kaya gazı. Biraz okların yönü değişiyor. ABD 25 yıl ömür biçilen kaya gazı ile birlikte rahata kavuşuyor. Bu noktada Irak öne çıkıyor.”