1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Sovet Ordusunun Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qətliam nəticəsində 132 nəfər qətlə yetirilib, 612 nəfər yaralanıb, 841 nəfər qanunsuz həbs olunub, yüzlərlə bina dağıdılaraq dövlətə və vətəndaşlara külli miqdarda ziyan dəyib. Keçmiş SSRİ rəhbərliyinin törətdiyi bu ağır cinayətin məqsədi dövlət müstəqilliyinin bərpası uğrunda mübarizəyə qalxmış xalqımızın milli azadlıq hərəkatını susdurmaq idi.
Dinc əhaliyə qarşı kütləvi qırğının təşklində bilavasitə məsuliyyət daşıyan Sov.İKP-nin baş katibi M.S.Qorbaçov SSRİ Konstitusiyasının 119-cu, Azərbaycan Konstitusiyasının isə 71-ci maddələrini kobud şəkildə pozaraq ölkə ərazisində heç bir ehtiyac olmadan fövqəladə vəziyyət elan etmişdi. Bu haqda məlumat isə respublika əhalisinə faciə törədildikdən sonra – yanvarın 20-də səhər saat 7-də bildirilmişdi. Təəssüflər ki, M.S.Qorbaçov və onun ətrafındakılar törətdiyi bu bəşəri cinayətə görə indiyədək cəzasız qalmışdır.
20 Yanvar hadisəsi xalqımız üçün unudulmaz faciə olsa da, eyni zamanda bir qəhrəmanlıq nümunəsidir. Çünki 20 Yanvar şəhidləri canları bahasına 70 illik sovet imperiyasının süqutunun əsasını qoydular. 1989-cu ilin 9 noyabrında Berlin divarlarının sökülməsinə ilk dəstəyi Azərbaycan xalqı verdi. Almaniyanın birləşməsinin qarşısını ala bilməyən SSRİ rəhbərliyi kommunist rejiminin ömrünü Bakıya qoşun yeritmək və milli azadlıq hərəkatını yatırmaqla uzatmağa çalışırdı. Ancaq Azərbaycan xalqının qəhrəmanlığı nəticəsində SSRİ rəhbərliyi bu niyyətini gerçəkləşdirə bilmədi. 20 Yanvar qətliamından sonra SSRİ-yə olan inam tamamilə itdi və Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda hərəkat daha geniş vüsət aldı.
Məhz 20 Yanvar hadisəsindən sonra sovet rejiminin dağılması qarşısıalınmaz prosesə çevrildi. 70 ilə yaxın ayrı-ayrı xalqları əsarəti altında saxlayan sovet imperiyasından qurtulmaq uğrunda mübarizənin yeni mərhələsi başladı və SSRİ–nin tərkibində olan digər millətlərin də azadlıq mücadiləsinə təkan verdi. Şərqi Avropa ölkələrindən qırmızı ordunun qovularaq çıxarılması prosesi sürətləndi. Onların bu mübarizəsi xalqımızın azadlıq və müstəqillik tələbini bir daha dünya ictimaiyyətinə çatdırmış oldu.
Çox keçmədi ki, xalqımızın şərəfli mübarizəsi bəhrəsini verdi və 1991-ci ilin 18 oktyabrında uzun illərdən sonra dövlət müstəqilliyimiz yenidən bərpa edildi. XX əsrin sonunda dövlət müstəqilliyimizin bərpasında 20 Yanvar şəhidlərinin müstəsna rolu var.
SSRİ-nin 1956-cı ildə Budapeştə, 1968-ci ildə Praqaya qoşun yeritməsi faktına beynəlxalq ictimaiyyətin göstərdiyi münasibət 20 yanvar 1990-cı ildə Bakıya ordu göndərərək dinc vətəndaşları qətlə yetirməsi hadisəsinə də gec də olsa şamil olunmalıdır.
Biz, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Qeyri-Hökumət Təşkilatları olaraq 20 Yanvar qətliamının 25 illiyi ilə bağlı dünya ictimaiyyətinə müraciət edərək günahsız insanları qətlə yetirənlərin cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsini, onların beynəlxalq məhkəmədə mühakimə olunmasını tələb edirik. Eyni zamanda xalqımızın Sovet İttifaqının çökməsinə və bu ona daxil olan respublikaların dövlət müstəqilliyi əldə etməsinə verdiyi böyük töhfənin layiqincə qiymətləndirilməsini istəyirik.







1 Rauf Zeyni, Milli QHT Forumunun sədri,
2 Tahir Xudiyev, Beynəlxalq Əlillər Cəmiyyəti İctimai Birliyinin sədri,
3 İnşallah Qafarov, Sosial İslahatlara Dəstək İctimai Birliyinin sədri
4 Azər Əmirov, Azərbaycan yeni Nəsil Hüquqşünaslar Assosiasiyasının sədri,
5 Mayis Əliyev, Sosial hüquqların araşdırılması İctmai Birliyinin sədri,
6 İsrafil Əlili, Azərbaycan Hüquq İslahatları Mərkəzi İctimai Birliyinin nümayəndəsi,
7 Fəridə Əliyeva, Cəzaçəkmiş Qadınların Cəmiyyətə Qayıdışı İctimai Birliyinin sədri,
8 Samir Adıgözəlov, Beynəlxalq Disapora Mərkəzi İctimai Birliyinin nümayəndəsi,
9 Emin Həsənli, Tərxis Olunmuş Hərbiçilərin Gəncləri Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri,
10 Radə Abbas, Müharibə Veteranı Qadınlarına Sosial Yardım İctimai Birliyinin sədri,
11 Faiq İsmayılov, Azərbaycanın İşğal Olunmuş Ərazilərindəki Tarix və Mədəniyyət Abidələrini Müdafiə Təşkilatı İctimai Birliyinin sədri,
12 Şahin İsmayılov, Azərbaycan Tələbə Gənclər Təşkilatları İttifaqı İctimai Birliyinin sədri,
13 Dilarə Vəliyeva, “Mülk” İctimai Assosiasiyasının sədri
14 İradə Yaqubova, “ELS - Müstəqil Araşdırmalar Mərkəzi" İctimai Birliyinin sədri,
15 Elməddin Muradov, Jurnalistika və İnkişaf Mərkəzi İctimai Birliyinin sədri,
16 Azər Allahverənov, “Həyat” Beynəlxalq Humanitar Təşkilatının sədri,
17 Xanım Əhmədzadə, “Müasir Cəmiyyət və Qadın Hüquqları” İctimai Birliyinin sədri,
18 Ruslan Atakişiyev, İqtisadi Resursların Öyrənilməsi İctimai Birliyinin sədri
19 Xanoğlan Əhmədov , Media və Mülki Cəmiyyət İctimai Birliyinin sədri
20 Tahirli Sevda, Mirzə Ələkbər Sabir Fondunun sədri
21 Şahin Qədirov, “Zirvə” Mədəniyyət və İncəsənət İctimai Birliyinin sədri
22 Vüqar Qədirov, Azərbaycan Qaçqın və Məcburi Köçkün Gənclər Təşkilatının sədri
23 Eldəniz Salmanov, Türkdilli Dövlətlərlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti İctimai Birliyinin sədri
24 Venera Əsgərova, Vətəndaşların Sosial Rifahının Gücləndirilməsinə Dəstək İctimai Birliyinin sədri
25 Yusif Quliyev, Regionların İnkişafına Dəstək ictimai birliyinin layihə rəhbəri
26 Ramin Hacıyev, Regionların İnkişafına Dəstək İctimai Birliyinin təşkilat rəhbərinin köməkçisi
27 Ceyhun Hacıbəyov, “Turan” İstedadlar İctimai Birliyinin sədri
28 Aytən Şəfixanlı, “Sağlam Həyat” Ana və Uşaqlara Qayğı İctimai Birliyinin sədri
29 Mirbəşir Murtuzov, Milli Qəhrəmanların Təbliğinə Dəstək İctimai Birliyinin sədri;
30 Şəmsəddin Əliyev, "Polisə Dəstək" İctimai Birliyinin sədri;
31 Şahin Hüseynov, “Feniks” Sağlam Həyat Təbliği İctimai Birliyinin sədri;
32 Vüsalə Hüseynli, Demokratik İslahatçı Gənclər İctimai Birliyinin sədri;
33 Mahirə Əmirhüseynova, XXI Əsrin Qadınları İctimai Birliyinin sədri;
34 Mehriban Zeynalova, “Təmiz Dünya" Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri;
35 Asif Əsgərli, Azərbaycan Demokratik Tələbə Gənclər Təşkilatı İctimai Birliyinin sədri
36 Qəmzə Yusibova, Ekoloji Maarifçilik və Monitorinq İctimai Birliyinin sədri
37 İlqar Orucov, Azərbaycan Gənc Alim, Aspirant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri
38 Abbasova Səbinə, “SAF Həyat Naminə” Gənclər İctimai Birliyinin sədri
39 Nailə İsmayılova, “Yeni Həyat” Humanitar və Sosial Dayaq İctimai Birliyinin sədri
40 Rəhimli Davud, Əlillərin Beynəlxalq Əməkdaşlığı Uğrunda Cəmiyyət (ƏBƏU)
41 Aqil Camal, Ortaq Dəyərlər İctimai Birliyinin sədri
42 Azər Həsrət, Orta Asiya və Güney Qafqaz Söz Azadlığı Şəbəkəsi İctimai Birliyinin sədri
43 Ayaz Mirzəyev, Azərbaycan Jurnalistlər Şəbəkəsi İctimai Birliyinin sədri
44 Xanlar Məmmədov, Effektiv Təşəbbüslər Mərkəzi Demokratik Dəyərlərin Öyrənilməsi və Təbliği İctimai Birliyinin sədri
45 Xatirə Vəliyeva, “Xankəndi” Məcburi Köçkünlərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri
46 Nəsimi Həsənov, Vətənpərvər Maarifçi Gənclər İctimai Birliyinin sədri
47 Məhərrəm Zülfüqarlı, İctimai Problemlərin Tədqiqi Assosiasiyasının sədri
48 Qorxmaz İbrahimli, Demokratik Seçki Mərkəzinin sədri
49 Kəmalə Muradlı, Müasir Azərbaycan Qadını İctimai Birliyinin sədri
50 Nəzakət Həsənova, Şəhid Ailələrinə maddi və mənəvi dəstək İctimai Birliyinin sədri
51 Abdullayeva Mehriban, Demokratik Cəmiyyət və Qadın Hüquqlarının Müdafiəsi İctimai Birliyinin sədri
52 Ramiz Cürənov , Rəvan Gəncliyə Dəstək İctimai Birliyinin sədri
53 İndira Şəmşivari, Tərəqqi Sosial-iqtisadi araşdırmalar İctimai Birliyinin sədri
54 Etibar Əsədov, Müasir gənclik və Sosial İnkişaf İctimai Birliyini sədri
55 Niyaməddin Orduxanlı, Bələdiyylərin İnkişafına yardım İctimai Birliyinin sədri
56 Fariz Xəlilli, Miras mədəni irsin öyrənilməsinə kömək ictimai birliyinin sədri
57 Əhməd Abasbəyli, Cəmiyyətin və Vətəndaş Münasibətlərinin İnkişafı İctimai Birliyinin sədri
58 Məhluqə Rəhimova, Əlil Qadınlar Cəmiyyətinin sədri
59 Çiçək Məmmədli, Autizm Defektoloji və Psixoloji Yardım Mərkəzinin sədri
60 Nəriman Abbasov, 20 Yanvar Cəmiyyəti İctimai Birliyinin sədri
61 Əliməmməd Nuriyev, Konstitusiya Araşdırmaları Fondu,
62 Nəsiman Yaqublu, Milli Jurnalistika Konqresinin nümayəndəsi,
63 Çingiz Bayramov, Türkiyə Universitetləri Məzunları İctimai Birliyinin sədri,







19 yanvar 2015-ci il.