1) Elşən müəllim, KİY və mətbuat üçün sizin namizədliyinizin MDHP tərəfmdən irəli sürülməsi bir qədər təəccüblü oldu, çünki bizlər sizi solçuluğun məfkurə dəyərlərini təbliğ edən bir siyasətçi kimi tanıdığımız halda....(sözümüzü kəsir).

Sizi anladım. Mən solçuluğun məfkurə dəyərlərinə bu gün də sadiqəm, eyni zamanda sağ, sağmərkəzçi mövqelərdə duran siyasətçilərə də hörmət və ehtiramla yanaşıram. Mənim MDHP-dən deputatlığa namizədliyimin irəli sürülməsinə gəlincə isə, bunu idealoji baxışlarımda olan ciddi dəyişiklik kimi qəbul etmək lazım deyil. Hömıətli millət vəkili Fərəc bəy Quliyevin rəhbərlik etdiyi partiyanm nizamnaməsinin ümumi prinsiplər bölməsinin 1-ci maddəsinə baxmaq yetərlidir ki, təşkilatın sol mərkəzçi mövqelərdə olduğunu görəsiniz. Belə ki, partiyanın ali məqsədlərini özündə ettiva edən 1-ci maddədə hüquqi, sosial-demokratik dövlət quruculuğu məsələsi qırmızı xəttlə keçir. Digər tərəfdən bütün cəbhələrin, hərəkatların tarixi təcrübəsi göstərir ki, oıılar bir qayda olaraq sol mərkəz mövqelərində durublar. Bir də Konfutsinin təbirincə desək «pişiyin hansı rəngdə olması əsas məsələ deyil», əsas olanı onun siçanı tutmaq bacarığıdır.

2) Elşən müəllim ictimayət sizi həm də politoloq kimi tanıyır. Bu baxımdan ölkədə seçkilər ərəfəsindəki vəziyyəti necə qiymətləndirirsiniz? Bu vəziyyətə regional və qlobal təhlükəsizlik məsələlərinin təsiri barədə nə deyə bilərsiniz?

Azərbaycan Prezidenti hörmətli İlham Əliyev cənabları hökümətin bu il 9 aylıq fəaliyyətinə həsr olunmuş toplantısmda ölkədəki vəziyyətin stabil və dayanıqlı olduğunu bildirmişdir. Bununla bağlı hörmətli prezidentin fıkirlərini bölüşdürürəm, lakin seçkilər ərəfəsində ölkənin milli təhlükəsizliyi üçün məsul olan bir qurumun rəhbərinin vəzifədən kənarlaşdınlması bizlərə belə bir fıkir səsləndirməyə əsas verir ki, mövcud stabillik yalnız Azərbaycan Prezidentinin möhkəm siyasi iradəsindən qaynaqlanır, onu kövrəltməyə, sosial dayaqlarım laxlatmağa, ölkədə ictimai narazılığı gücləndirməyə hazır olan qüvvələr nəyinki ölkədaxİli müxalifatm məlum qanadmda, həmçinin ölkə iktidarmm öz daxiligdə də var. Hakimiyyət daxilindəki bəzi qüvvələrin pozucu fəaliyyəti fıkrimizə dövlətçilik üçün daha təhlükəlidir. Müxalifatm məlum qanadınm maliyyə resursları zəif və məhdud olduğundan, ciddi sosial bazaya malik olmadığlanndan onlann 1 qayda olaraq ölkəmizdə maraqlan olan ayrı- ayrı dövlətlərin məlum siyasi dairələrinə boylanmalaıı anlaşılandır. Həmin dairələrin ölkəmizdə 5-ci kalonnası qismində çıxış edən radikal müxalifət «pulu kim verirsə musiqisini də o sifariş edir» prinsipi ilə işləyir. Buna görə də «bəy verən atm dişinə baxmazlar» mövqeyindən çıxış edən müxalifətin vəzyyəti acmacaqlıdır. Son 15 ildə MDB məkanmda qərb institutlarmm siyasi və maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən rəngli inqilablarm tarixi təcrübəsi göstərir ki, dövlətçilik üçün daha ciddi təhlükə hakimiyyətin öz bətııİndən doğa biləcək əks siyasi elitadır. Belə ki, məhdud imkanlara malik olan müxalifətlə müqayisədə ölçüyə gəlməz maliyyə resurslarma malik olan əks siyasi elitanm həm də mediya maqnatlan olaraq ictimai rəyə təsir imkanları kifayət qədər böyükdür. Ölkə prezidenti İlham Əliyev cənablannm müstəqil dövlətçiliyiıı möhkəmləndirilməsinə köklənmiş siyasətini həzm edə bilməyən ayrı-ayrı dövlətlərin müəyyən dairələri məhz əks siyasi elita ilə münasİbətləri qurmağa daha böyük önəm verirlər. Gürcüstan və Ukraynada yaşanan hadisələr bu fıkirləri səsləndirməyə əsas verir. Bu ölkələrdəki legitim hakimiyyətlər məhz məlum qüwələrin siyasi və maliyyə dəstəyi şəraitində hakimiyyətdən kənarlaşdırılmışdırlar. Həmin hadislər zamanı ölkədaxili müxalif qüvvələr isə sadəcə ötürücü qayış funksiyasmı yerinə yetirmişdilər.

3) Bəzi ekspertlər seçkilərdən sonra ölkədəki sosial durumu ağırlaşacağı ilə bağlı pessimist fıkirlər söyləyirlər. Məsələn: Manatm növbəti devalvasiyası və ya üzən manatla bağlı proqnozlar ictimaiyəti ciddi şəkildə narahat edir.

Bilirsiniz bu ilin əvvəlində milli valyutamızm məhz 35% devalvasiyaya məruz dalması əvvəlcədən proqnozlaşdırılan 1 hall deyildi. Ölkə prezidenti də, milli bank da dünyada və regionda baş verən hadisələrlə bağlı, ölkə iqtisadiyyatmm maraqlarmdan çıxış edərək manaııı kursıında kiçik dəyişikliklərin olacağını istisna etməmişdilər. Belə ki, qərb və Rusiya arasmda Ukrayna hadisələri ilə bağlı yaşanan qarşıdurma qərbi ipə-sapa yatmayan Putin iqtidarmı (oxu qərb maraqları baxımmdan) Rusiyanm maliyyə və enerji sektorunu hədəfə götürməyə məcbur etdi. Rusiyaya qarşı tətbiq edilən iqtisadi sanksiyalar isə onun maliyyə sisteminə ciddi təsir göstərməklə, MDB məkanmdakı ayn-ayrı dövlətlərin maliyyə v bank sistemində də problemlər doğurdu. Əlbəttə manatm devalvasiyasma təsir göstərən ölkədaxili faktorlarda olmamış deyildi. Məsələn: korrupsiya, inhisarçılıq, xırda və orta sahibkarlığm problemləri, yersiz yoxlamalarla bağlı və s.i. Belə bir şərait isə bulanıq suda balıq tutmaq istəyənlərin saymı artırdı. Ölkənin maliyyə kapitalmm əhəmiyyətli hissəsinin yerləşdiyi beynəlxalq bankdan bankm bankm rəhbərliyinin razılığı ilə bəzi «işbazlann» girov qoymadan milyonlarla pul çıxartmaları ölkənin malyyə bank sistemini silkələməklə yanaşı əhalinin də maddi durumunu müəyyən dərəcədə ağırlaşdırdı. Elə buna görədir ki, problemli kreditlərin məbləği 1,3 milyardlıq həddi ötüb keçdi, bəzi banklar müflisləşdi, ölkə sahibkarlığmm problemləri artdı, dövlət başçısmm özünün də etiraf etdiyi kimi 30.000-dən artıq iş yeri bağlandı. Maraqlı məqamlardan biri ondan ibarətdir ki, «mən salim olum cümlə-cahan batsa da batsm» prinsipi ilə işləyən bəzi işbazlarm fəaliyyəti ölkənin milli təhlükəsizliyi üçün olan məsul bir qurumun korporativ maraqları zəmnində baş tutmuşdur.

4. Çox pesimist və bədbin əhval-ruhiyyə yaradırsmız.

Güman etmirəm. Mühüm olanı dövlət başçısınm xarizmatik keyfiyyətləri və siyasi iradəsidir. Milli Təhlükəsizlik Nazirliyində kök salmış məlum dairələrə qarşı qəbul edilən qərarlar göz qabağmdadır. Asan xidmətin yaradılması ilə bağlı dövlət başçısmm qəran ayrı-ayn dövlət təsisatlarma göstərdi ki, korrupsiyaya qarşı mübarizə aparmaq mümkündür. Ölkənin infrastrukturunun yeniləşdirilməsi ilə bağlı ölkə prezideııtin iradəsi ilə həyata keçirilən tədbirlər də xalq tərəfmdən rəğbətə qarşılanır. Ölkə sahibkarlığmm qarşıdakı 2 il ərzində hər cür yoxlamalardan azad edilməsi ilə bağlı prezident
qərarı da fıkrimizcə sahibkarlığmm inkişafma təkan verməklə yanaşı, ölkədə orta təbəqənin udel çəkisinin artmasma da öz töhfəsin verəcək.

5. Bununla belə gələn il üçün təsdiq olunmuş dövlət büdcəsi iqtisadi kəmərləri bir qədər sıxacağımızı göstərir. Elə deyilmi?

Doğrudur. Buna Azərbaycan Prezidentinin özü də işarə etmişdir. Belə ki, gələn il dövlət üçün preoritet əhəmiyyət kəsb etməyən sosial layihələrə nisbətən az vəsait ayrılacaq. Lakin müxalif mövqedə duran partiyanm təmsilçisi kimi düşünürəm ki, antiinflasiya tədbirləri daha da gücləndirməlidir. Ümumdaxili məhsulun əldə edilməsində qeyri neft sektorunun payı artırılmalıdır. İpoteka ilə bağlı büdcədən aynlmalarm həcmi və şərtləri dəyişdirilməlidir. Yeri gəlmişkən mövcud vəziyyətdən çıxmağın alternativ yollan barədə MDHP sədri deputat Fərəc Quliyevin Milli Məclisdə səsləndirdiyi fıkirlər ciddi rezonans doğurmuşdur. Belə ki, Fərəc bəy neft fondunun xarici banklardakı səhmlərinin müəyyən hissəsinin ölkəyə gətirilməsi təklifı ilə çıxış etmişdir ki, bu da dövlətin maliyyə sistemində, habelə əhalinin maddi durumunda olan problemlərin həllinə kömək edə bilər. Ən nəhayət büdcə müzakirələri zamanı parlamentin verdiyi təkliflərin ancaq birinin (qaçqm və məcburi köçkünlərlə bağlı) hökümət tərəfmdən qəbul olunması iqtisadi reallıqlarla bağlı olsa da, unutmaq lazım deyil ki, biz hələ 1992-ci ildə Avropa sosial xartiyasma qoşulmuşuq.Bu isə minimum yaşayış həddinin minimum istehlak zənbilinin tələblərinə uyğun gəlməsini ehtiva edir.

6) Avropadan söz düşmüşkən qərblə münasibələrin bundan sonrakı xarakterləri barədə nə deyə bilərsiniz?

Azərbaycan bu münasibətlərin bir qayda olaraq qarşılıqlı hörmət, qarşılıqlı maraq və qarşılıqlı mənfəət prinsipləri üzərində qurulmasmda maraqlı olub. Biz illərcə qərbin enerji təhlükəsizliyiylə bağlı proseslərdə özünə məxsus yer almışıq. Beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizədə ABŞ başda olmaqla qərb dövlətlərinin alyansmın yanmda olmuşuq və bu zaman qərbin də bizim ən ağrılı problemimiz olan Qarabağ probleminə anlaşıqlı tərzdə yanaşacağına ümid etmişik. Təəssüflər olsun ki, qərb uzun illərdir bizim ərazi bütövlüyümlizün bərpası ilə bağlı problemlərə 2-li standartlardan yanaşmış, xristian təəssüfkeşliyi mövqeyindən uzağa gedə bilməmişdir. Düşünürəm məhz buna görə də əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfmdən qoyulmuş və sonralar prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilən balanslaşdırılmış xarici siyasətə müasir dünya giosiyasətinin bəzi reallıqları nəzərə almmaqla dəyişikliklər etməyin vaxtı çatıb. Məsələn: yaxm prespektivdə Azərbaycan Avrasiya birliyinə qoşulub-qoşulmayacağıyla bağlı məsələlərə aydınlıq gətirməli olacaq. Rusiya prezidenti Putinin MDB-yə daxil olan dövlətlər arasında icarət sövdələşmələrinin milli valyutalarla həyata keçirilməsiylə bağlı təkliflərinə də baxmaq olar. Əlbəttə son söz Azərbaycaıı prezidentinindir.

7) Sonda deputatlığa namizəd olduğunuz dairədə seçki olaylan ilə bağlı fıkirlərinizi bölüşdürməyinizi rica edirik.

Bu dairədə seçkilərə qatılmış 7 namizəddən biriyəm Mənimlə bahəm daha 3 nəfər siyasi partiyalarm təmsilçisi olaraq bu seçkilərə qatılıb (YAP, Musavat, BAXCP) daha 3 nəfər deputat Madər Musayev də daxil olmaqla bitərəf namizədlərdirlər. Seçki prosesi öz axannca gedir, dairə sədri İ.Əliyev tərəfmdən seçki qanunvericiliyinə müvafıq olaraq bütün namizədlər üçün bərabər imkanlar yaradılıb, seçicilərlə görüşlərin keçirilməsi üçün müvafıq yerlər aynlıb. Deputat Madər Musayev istisna olmaqla digər siyasi oponentlərimlə müqayisədə düşünürəm ki, xeyrimə olan amillər var. Belə ki, uzun illərdir buradakı yerli məktəbdə dərs deyirəm, düşünürəm ki, müəllim nüfuzu və şərəfı seçicilərimin mənə olan etimadmm əsas şərtlərindən biri olacaq. Oponentlərimin hamısma hörmət və ehtiramla yanaşıram, hərçənd onların bəzi fıkirlərini bölüşdürmürəm. Razılaşm ki, Milli məclis seçkilərnə qatılmaq vətəndaşm konstitusyon hüququ olsa da millət vəkili olmaq istəyən şəxsin ictimai nüfuzu olmalı, hüquqi, siyasi, iqtisadi bilgiləri ilə fərqlənməlidir.Təsəvvür edin ki, seçkiqabağı kompaniyanm gedişində bəzi oponentlərin seçicilərinə elə vədlər verirlər ki, onların həyata keçirilməsi və icrası daha çox yerli özünü idarəetmə orqanları olan bələdiyyələrin səlahiyyətlərinə aiddir. Halbuki, millət vəkil nümayəndəli demokratiya institutunda seçicilərini təmsil edərək qanunlann işlənib hazırlanması və qəbulu prosesində iştirak etməlidir. Bəzi millət vəkillərinin yerində olmamasıdır ki, parlament nümayəndəli demokratiya institutu olaraq fəaliyyətini qanunvericiliyin müəyyən etdiyi prinsiplər üzərində heç də həmişə uğurla qura bilmir. Bu mənada düşünürəm ki, parlamentin qanunvericiliklə təsbit olunmuş səlahiyyətləri genişləndirilməli, daha çevik və daha optimal işləyə biləcək parlament institutunun formalaşdınlması üçün Qarabağ probleminin həllindən sonra ölkə idarəediciliyin qarışıq idarəetmə sisteminə keçməlidir. Düşünürəm ki, 2 qat məsuliyyət hissi, yəni prezidentlə yanaşı parlament qarşısında da hesabat vermək zərurəti höküməti öz fəaliyyətini daha şəffaf şəkildə qurmağa sövq edəcək.