Hafiz Hacxalıl: “Güney Azərbaycan məsələsi təkcə siyasi deyil, həm də birbaşa milli kimliyə təsir edən bir məsələdir”

- Hafiz bəy, ədəbi yaradıcılığınızda Güney Azərbaycan və bütövlük ruhu hansı yerdə durur?



- Fikrimcə, bu gün Azərbaycan adlı böyük bir məmləkətin övladlarının əksəriyyəti itirilmiş torpaqlarımızın birləşməsi arzusu ilə yaşayır. Sözsüz ki, mizanı pozulan, haqqı nahaqqa əyilən bir dünyada istəklərimizi, arzularımızı həyata keçirmək üçün iqtisadi və siyasi dayaqlarımızı gücləndirib müasir yenilikçi bir orduya sahib olmalıyıq. Çünki bütövləşməyə, birləşməyə gedən yol sözdən yox, silahdan keçir. Bu gün biz dünyada insan hüquqlarının qorunması üçün qəbul olunmuş bütün Konvensiyaların (konvansyon)), ən ali qanunların tərəfdarı kimi çıxış edirik. Torpaqlarımızın bu günün tələbi ilə desək 20 faizi zəbt olunub. Lakin tarixi araşdırdıqca görürük ki, biz Vətənimizin 80 faizini itirmişik. Artıq düşmənimizi və düşmənlərimizi tanıyırıq. “Ağız birliyinə və Oğuz birliyinə” nail olmaq üçün bütün türk dünyası bu gün dünyanı idarə etmək arzusunda olanlardan sözün yaxşı mənasında ibrət götürməlidir. Gəlin özümüzə sual verək: indiki Ermənistan dövləti nə üçün tarixi Azərbaycan torpaqlarında yaradıldı? Cavab sadə və anlaşılandır. Azərbaycanı böyük türk dünyasından təcrid etmək.

Güney Azərbaycan məsələsi təkcə siyasi məsələ deyil, həm də birbaşa milli kimliyə, mənəviyyata, ədəbiyyata təsir edən bir məsələdir. Bu qədim Azərbaycan torpağı, vətənimizin bir parçası ədəbiyyatımızda yetərincə təbliğ olunub və bu gün də olunur. Səməd Vurğun, Süleyman Rüstəm, Şəhriyar, Səhənd kimi böyük şairlərimizin əsərlərində Təbriz həsrəti, birləşmək arzusu ən gözəl sözlərlə ifadə olunub. Şəhriyarın “Heydərbabaya salam” poemasını oxumaq yetər ki, cənub həsrətini, vətən yanğısını bütün varlığınla hiss eyləyəsən. Hələ o zaman Səhənd üzünü əmmaməli qanıçənlərə tutub deyirdi:



Ancaq bir sözüm var-mən də insanam,

Dilim var, xalqım var, yurdum-yuvam var.

Yerdən çıxmamışam göbələk kimi-

Adamam, haqqım var, elim, obam var.



Sərhəd dirəkləri canı-candan, qardaşı-bacıdan, oğulu-atadan ayırsa da, qanı-qandan, dili-dildən ayıra bilmədi. O taydan bu taya əsən həsrət küləkləri yanan ürəklərdəki qovuşmaq arzusunu daha da alovlandırdı və bu alov birləşmək, bir olmaq ideyasına, xalq yolunda ruhunu bayraq edən oğulların azadlıq hərəkatına təkan verdi. Bu gün də həmin mübarizə davam edir. Nigar Xiyavi, Kiyan Xiyav, Rəsul Yonan, Uğur Olqar, Məlihə Əzizpur, Səkinə Purhəsən, İsmayıl Ülkər kimi cənublu qandaşlarımızın əsərlərində ədəbi mücadilə davam edir. Sözsüz ki, bir türk övladı və yazar kimi mən də cənubla bağlı mövzulara müraciət edirəm. “Təbrizim”, “Mənim türk babalarım”, “Mənim Araz dərdim” şeirlərimdə və bir sıra məqalələrimdə Təbriz-Vətən həsrətimi dilə gətirirəm.



Mənim Araz dərdim



Arazı qurban kəsdilər,

Qanı aramızdan axır.

“Gülüstan”dan bu günədək

Şimalı cənuba baxır.



Boğazına bıçaq deyil,

Ay qılınc çəkilən Araz.

Gəl sənə bir ağı deyim.

Gözləri tökülən Araz.



Danışmağa çatmaz gücün,

Gözündən qanlı su axar.

Səhər-axşam sularında

Neçə nakam arzu axar.



Lal suların coşar-daşar.

Nifrətimə bülöv olmaz.

Sən olduqca aramızda.

Azərbaycan bütöv olmaz.



Yuxu getməz gözlərimə,

Göyərdikcə suçum mənim.

Düşmənimə gücüm çatmaz.

Sənə çatar gücüm mənim.



Səni özündə boğaram,

Qabağını kəsib bir gün.

Səni başıma çəkərəm.

Bu tikanlı məftillərdən,

Hər dalğanı asıb bir gün.



Ərdəbili qucaqlayıb,

Gedərəm Təbrizə sarı.

Yox, saxlamaz daha məni,

Nə bu sərhəd məftilləri,

Nə fars adlı qan hasarı.





- Necə düşünürsünüz Güney məsələsini ədəbiyyatımızda yetərincə işıqlandıra bilmişikmi?



- Bəli, güneylə bağlı ictimai və bədii həyatda yetərincə işlər görülür.



- Hər xalqın siyasi-ictimai şüurunun formalaşmasında ədəbiyyatın böyük rolu var. Millətimizin milli enerjisini ortaya qoymaq üçün nə etmək lazımdır?



- Mənim fikrimcə ədəbiyyat “diri söz” deməkdir. Çünki söz əbədidir, həmişəyaşardır. Ədəbiyyat da siyasətin bir parçasıdır və o əsgər kimi Vətənin qoruqçusudur.



Böyük Səməd Vurğun deyirdi:



Bilsin ana torpaq, eşitsin Vətən,

Müsəlləh əsgərəm mən də bu gündən.



XXI əsr kürəsəlləşmə əsridir və bu əsrin artıq qəbul olunmuş öz qayda-qanunları var. Azərbaycan dövləti və millətimiz dünyada gedən prosesləri (sürəci) yaxşı bilir və çalışırıq ki, milli varlığımızı qoruyub gələcək nəsillərimizə bütöv Azərbaycanı bəxş edək. Bu gün Təbrizi, Dərbəndi, Borçalını, Zəngəzuru, İrəvanı və Qarabağı azad etmək üçün siyasi əqidəsindən, kimliyindən asılı olmayaraq hər kəs “Fədailər marşı” oxumalıdır. Çünki zaman dəyişdikcə, yaddaşımızın korşalmasının şahidi oluruq. Müxtəlif əyləncələr, şoular milləti öz varlığından qoparmağa, tarixini, keçmişini unutmağa sövq edir. Ancaq millətimizin fədailəri unutmamalıdır ki, o torpaqlar bizi gözləyir və əsas odur ki, düşmən tanınsın, düşmənçilik unudulmasın.

Bir şeyi də unutmayaq ki, hayları və bütün düşmənlərimizi təbliğatla, ölməz ruhlu, milli kimliyə, türklüyə söykənən ədəbiyyatla, torpağı namus kimi qorumaqla və sərrast atılan güllələrlə öldürmək olar.



- Bu gün kürəssəlləşən dünyada, artıq milli ədəbiyyatın öldüyü haqqında fikirlər güclənməkdədir. Bu haqda deyilənlərlə razılaşırsınızmı?



-Əslində kürəsəlləşmə özünə qayıdış deməkdir. Və mən kürəsəlləşməyə var olmaq, özünü təsdiq etmək üçün bir şans kimi baxıram. Ədəbiyyata gəlincə, o heç zaman ölmür, xüsusilə də milli ədəbiyyatımız. Bu ədəbiyyat vasitəsilə biz dilimizi, tariximizi, böyüklüyümüzü qoruyub-saxlaya bildik. Böyük Nizamiləri yetirən bir millətin ədəbiyyatı ölə bilərmi? Bu ədəbiyyat olmasa, biz faciələrimizi, qəhrəmanlıqlarımızı bizdən sonra gələnlərin, daha doğrusu tarixin yaddaşına həkk edə bilmərik.

Mən milli ədəbiyyatımızın ölməsi kimi fikirlərlə razılaşmıram. Milli ədəbiyyatımıza o adamlar ölü kimi baxır ki, o öz milli kimliyini doğma dilimizdə, ana türkcəmizdə milli ədəbiyyatın gücü ilə deyə bilmir. Bu gün ədəbiyyatımızda güclü söz sahibləri var və onların içində gənclərin əksəriyyət təşkil etməsi məni çox sevindirir. Aqil Camal, Ələmdar Cabbarlı, Namiq Hacıheydərli, Əkbər Qoşalı, İlqar İlkin, Qismət, Günay Ümid, Qılman İmanlı, Zərdüşt, Nərmin Hüseynzadə, Aqşin, Günel Mövlud, Oktay Hacımusalı kimi gənclərimizin uğurları məni sevindirir. Ən əsası söz ölməsin. Çünki hər şey sözdən başlayır. Onu silaha çevirib bütün torpaqlarımızın azadlığına, Vətənimizin bütövlüyünə nail olmaq isə bizim borcumuzdur. Sonda Elnur bəy sizə təşəkkür edirəm ki, hər zaman cənubla, türk dünyası ilə bağlı mövzulara toxunur, bizləri bir amal uğurunda birləşməyə çağırırsınız. Təşəkkür edirəm.



Söhbətləşdi: Elnur Eltürk