Avtorun V.Sigarevin “Yalan detektoru” pyesası, angısında may herbir aylä var nasıl görsün bişey benzeyän onnarın istoriyasına hem durumuna. Çünkü herbir aylä karşı geler kendi dramasınnan hem tragediyasınnan. Hem diil herkeret dooruluk, angısını karı-koca çalışȇrlar biri-biri için üürenmää, getirer iilik hem kaavileştirer ayleyi. Tam tersinä: bu doorulukar var nasıl daatsınnar, çekiştirsinnär ayleyi, hem koparsınnar yıllarlan kurulan baalantıları.
“Kim günahsız, ko ilk bana taş atsın” ya da “Doruluu bilmää istersin, ama üürendiynän, inanmaa istämersin” – maasuz bu çıkışlara hem fikirlerä getirer siiredicileri spektakli.
Sţenada siiredicilär sıradan ayleyi gördülär – karı-kocayı, angıların baalantılarını suulttu hergünkü iş, problemalar hem türlü sıradan olaylar. İkisi da 40 yaştan büük. Adam iştän sora gazeta okuyȇr hem içki için düşüner, karı sa hep omurdanȇr.
Karı-koca rollerini Marina Manjul hem Mihail Rezuneţ oynadılar. Gipnozçunun rolünü Denis Baburin açıkladı. Spektaklinin rejisöru – Denis Pıntä.
Adam, angısı içkicilii sever, saklȇr kendi ay parasını da unudȇr nereyä. Bu durumdan çıkmaa deyni karı diil standart bir metodu bulȇr. O evä gipnoz uzmanını teklif eder. Gipnozda bulunan adamından, gipnozçunun yardımınnan, karı nereyä o parayı sakladı üürener. Sora da ister taa çok bilgileri kocasından almaa. Butakım gipnozçunun yardımınnan o üürener, ani kocası onu aldatmış hem çok sıra yalan sölemiş. Gipnozdan çıktıynan Burnusuz Todi annȇr, ani zeedä lafetti hem söledi onnarı neyi karısı – Nadi diildi lääzım bilsin. Da gipnozçuyu inandırıp, karısını zorlan gipnoza sokȇr da onu meraklandıran soruşları sorȇr. Butakım, o üürener, ani o karısında ikicii adam, hem ani o da onu diil bir sıra başkasınnan aldattı.
Gipnozçu hepsi bu olaylara martur olȇr. O annȇr, ani bu olay var nasıl kötü çıkışlara getirsin hem, ani o da bunda kabaatlı. Durumu düzeltmää deyni karı-kocayı gipnoza sokȇr da söler onnara, ki prostları hem küsüleri geeridä braksınnar biri-birini ilerkisi gibi sevsinnär. Siiredicilär spektakliyi sevdilär. Olga Momat onu siiretmäk için taa Kazayak küüyündän Komrada yol yaptı.
“Pek beendim bu spektakliyi. Şükürüm, ani oldu kolaylıım onu siiretmää. Kimi sţenalara yaşlan güldüm, ama annȇrım ani şakanın öbür tarafında derin fikirlär saklı” – paylaştı siiredici. Komratlıyka Hatuna Maksimçuk birdä spektakliyi kaçırmȇr. O urguladı, ani bu sıra Saveliy Kösä adına munuţipal teatrunun aktörları enidän onu mayıl ettilär.
“Bendim spektakliyi. Aktörlarımız becerikli hem talantlı. Gagauzçam pek ii diil, ama hep okadar gagauz dilindä spektaklileri da siiratmää gelerim, böleliklän gagauz dilini da taa ii bilmää başladım. Pyesa “Yalan detektoru” büünkü yaşamayı açıklȇr. Elbetki herbirimiz var neyi saklasın, ama hep okadar biri da insannıını kaybetsin diil lääzım”- dedi Hatuna Maksimçuk. Jurnalist Alla Büük, herzaman spektaklilär gösterilärkana, zalın ilk sıralarında oturȇr. O sţenada aktörların oyununu dikkatlı izler. Alla açıklȇr, ani spektaklilär gagauz dilindä ana dilimizi ilerleder.
“Saa olsunnar, ani gagauz dilindä spektlileri göstererlar, bu pek önemli, ani üüretmää bizim gençerimizi işitmää bu dili. Bu pek lääzımnı iş. Bu bir, ikincii da, pek ii oyuncuların işiydi. Onnar okadar gözäl gösterdilär hem açıkladılar kendi geroylarını — onnarın duygularını, fikirlerini, harakterlerini, ani bana geldi, ani bu olayları bän görerim cannı, nicä şindi deeriz – onlayn. Pek çok emoţiya canımda braktı bu spektakli, çok fikir. Spektakliyi götürdü 3 kişi, ama bana geldi, ani sţenda kalabalıktı, okadar onnar üüsek uurda yaptılar kendi işini. Denis Pıntä gagauz dilindä her gün lafetmeer, ama o alȇk üstünä büük bir ük – koymaa pyesaları gagauz dilindä, da onda bu pek islää olȇr” – söledi jurnalist.
Gagauziyada insannar teatruya gezmää diil sınaşık. Saymȇrlar onnar sırasıncasına bu incä zanaatı. Bunu Alla Büük haksızlık erinä sayȇr. Ama hep ölä urgulȇr, ani bitki zaman ii bir dinamikayı esap aldı. “Yalan detektoru” spektaklisini yakın 70 kişi siiretmää geldi. Şindiyadan sa siiredicilerin sayısı 2-3 kat taa aazdı. Avtonomiyanın insnnarı lääzım sevsinnär teatruyu hem gezsinnär spektaklilerä. Bu olsun deyni, spektaklilär lääzım sık gösterilsinnär, sayȇr jurnalist Alla Büük.

DAVAM.AZ
Qaqouz Eri